ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ &
Μάνος Χατζιδάκις
Από τη μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων, στο Σείριο και τη Λαϊκή Αγορά
“Ο Μάνος Χατζιδάκις υπήρξε από τις πιο στιβαρές φωνές σε αυτή τη χώρα. Σπουδαία φυσιογνωμία, εξίσου σημαντική με τον Θεοδωράκη. Ως καλλιτέχνης και ως προσωπικότητα κράτησε ίσως την πιο θαρραλέα στάση. Από τους λίγους Έλληνες που έλεγε αυτά που πίστευε χωρίς να φοβάται τις συνέπειες. Μεγάλη προσωπικότητα, συνθέτης-εφευρέτης σαν τον Βαμβακάρη, τον Τσιτσάνη, τον Θεοδωράκη που όλοι δημιούργησαν ένα καινούργιο είδος στο τραγούδι.” / Γιώργος Νταλάρας, 2018
Η πρώτη συνάντηση του Γιώργου Νταλάρα με τον Μάνο Χατζιδάκι έγινε το 1972, στον Μαγεμένο Αυλό. Ο συνθέτης μόλις είχε επιστρέψει από την Αμερική. Ανακαλύπτουν την κοινή τους αγάπη για τα μαγνητόφωνα και την τεχνολογία γενικότερα. Οι συζητήσεις τους για δισκογραφική συνεργασία δεν ευοδώθηκαν λόγω των διαφορετικών δισκογραφικών εταιριών τους. Εκείνη την περίοδο δεν ήταν καθόλου εύκολο να παρακαμφθεί αυτό το ”δέσιμο”…
Γιώργος Νταλάρας & Μάνος Χατζιδάκις
Η επανερμηνεία του τραγουδιού ”Η μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων” σε στίχους του Άρη Δαβαράκη το 1985, έκανε ιδιαίτερη αίσθηση και είχε μεγάλη απήχηση στον κόσμο. Έρχεται μετά τη διένεξη των ανθρώπων του τραγουδιού σχετικά με τα αιτήματα και προβλήματα του κλάδου τους. Η μουσική απέδειξε πως ηρεμεί και δημιουργεί τελικά τις ιδανικές συνθήκες επαναπροσέγγισης.
Δυο χρόνια αργότερα και λίγες ημέρες μετά από μία ακόμη επιτυχημένη συναυλία του στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας κι έναν δίσκο που ”σκέπασε” τα πάντα με την κυκλοφορία του (LATIN), πραγματοποιούνται οι περιορισμένες εμφανίσεις στο ”Μουσικό Κέντρο Αθηνών Σείριος” της οδού Κυδαθηναίων στην Πλάκα. Τέλη Οκτωβρίου 1987. Ντυμένος στα μαύρα και μιλώντας χαμηλόφωνα με τα χέρια σταυρωμένα, κάτω από το χαμηλό φως της μικρής σκηνής, ο Γιώργος Νταλάρας εύχεται κάθε βράδυ ”καλή ακρόαση”. Συνοδεύεται όχι από μια πληθωρική ορχήστρα αλλά από τρεις μουσικούς. Ο Χατζιδάκις – παρέα κάποιες φορές τον Νίκο Γκάτσο- παρατηρεί τα δρώμενα στη σκηνή αλλά και τις αντιδράσεις του κόσμου. ”Ένας άλλος Νταλάρας” γράφουν οι εφημερίδες. ”Το ελληνικό πρόσωπο του Γιώργου Νταλάρα” επιλέγει ο Χατζιδάκις ως τίτλο ενός δίσκου που αποτελεί πραγματικό στολίδι για την ελληνική δισκογραφία. Είναι τα τραγούδια που ερμήνευσε στον Σείριο. Ένα πρόγραμμα που ξεκινούσε από έναν ύμνο της Μεγάλης Εβδομάδας για να καταλήξει σε ένα ανέκδοτο τραγούδι του Χατζιδάκι σε στίχους του Γκάτσου, ”Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά”. Η επιμέλεια της ενορχήστρωσης ανήκει στον Νίκο Κυπουργό.
Ο Κυπουργός είναι ο ενορχηστρωτής και της κασετίνας ”Λαϊκή Αγορά (30 Τραγούδια 1959-1975)”. ”Η ανάμνηση είναι αισθηματική συνήθως. Προσωπικά, δεν επιθυμώ να υπενθυμίσω στους συμπολίτες μου παλιές καλές στιγμές αλλά να επιχειρήσω μια εκ νέου θεώρηση των τραγουδιών μου αυτών”, σημειώνει ο συνθέτης. Ο Γιώργος Νταλάρας ερμηνεύει πέντε τραγούδια (Ο Κυρ Αντώνης, Αερικό, Η Προδοσία, Οι κολασμένοι, Χελιδόνι στο κλουβί).
Το 1997, σε μια από τις σπουδαίες συνεργασίες του με τις μεγάλες ορχήστρες, ο Γιώργος Νταλάρας επιλέγει να τραγουδήσει ένα τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου ”ντυμένο” με συμφωνικό ήχο σε ενορχήστρωση του Κώστα Γανωσέλη. Πρόκειται για το ”Άσπρο περιστέρι” ερμηνευμένο από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ. Από τότε υπάρχει πάντα στο πρόγραμμα των εμφανίσεων του Γιώργου Νταλάρα με τις μεγάλες ορχήστρες του κόσμου, ταξίδεψε παντού μεταφέροντας μια πολύ δυνατή στιγμή της ελληνικής μουσικής διαχρονικά.
Εν κατακλείδι, οι συναυλιακές ή δισκογραφικές στιγμές που τους ενώνουν δεν είναι πολλές αλλά η ποιότητα που τις διακρίνει τις κατατάσσουν στις πλέον αξιόλογες της ελληνικής μουσικής.
ΤΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1986
Η Ζωντανή Ηχογράφηση Από Το Περοκέ
Ζωντανά ηχογραφημένα από τις συναυλίες στο ''Περοκέ'', τρία τραγούδια που κάνουν ιδιαίτερη αίσθηση. Το τραγούδι ''Με τελείωσες'' του Γιάννη Καραλή, μια άλλη εκτέλεση για το ''Ταξίδι στα Κύθηρα'' της Ελένης Καραίνδρου και η δική του εκτέλεση στην ''Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων'' του Μάνου Χατζιδάκι, που ηχογραφείται με ειδική άδεια του συνθέτη.Τα τρία αυτά τραγούδια καταγράφονται σε maxi single.
1987
Στο “Σείριο” Του Μάνου Χατζιδάκι
Στο τέλος της χρονιάς, πραγματοποιεί περιορισμένες εμφανίσεις στο ''Σείριο'', το χώρο που έχει δημιουργήσει ο Μάνος Χατζιδάκις στην Πλάκα. Με δυο μόνο όργανα, μακριά από την ατμόσφαιρα και τις εκδηλώσεις των πολυάριθμων ακροατηρίων και με την επιμέλεια του ίδιου του Χατζιδάκι, παρουσιάζει μια δική του επιλογή από ψαλμούς, παραδοσιακά, λαϊκά, παλιά και νεότερα τραγούδια.
”Η Λαϊκή Αγορά” του Μάνου Χατζιδάκι
Στο τέλος της χρονιάς, συμμετέχει και στον δίσκο του Μάνου Χατζιδάκι “Λαϊκή αγορά”, με σύγχρονες ενορχηστρώσεις και ερμηνείες κλασσικών τραγουδιών του συνθέτη.
1988
“Το ελληνικό πρόσωπο του Γιώργου Νταλάρα”
Το ρεσιτάλ στον Σείριο του Μάνου Χατζιδάκι στην Πλάκα, ηχογραφείται ζωντανά και κυκλοφορεί σε δίσκο με τον τίτλο “Το ελληνικό πρόσωπο του Γιώργου Νταλάρα”.
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925. Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι και της Αλίκης Αρβανιτίδου.
Η μουσική του παιδεία ξεκίνησε σε ηλικία τεσσάρων ετών, κάνοντας μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, ενώ παράλληλα διδάχθηκε βιολί και ακορντεόν. Μετακόμισε στην Αθήνα με την οικογένειά του το 1932, όμως λίγο αργότερα οι γονείς του χωρίζουν και το 1938 ο πατέρας του σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα.
Το 1945 γνωρίζεται στο πατάρι του Λουμίδη, με τους Νίκο Γκάτσο, Κάρολο Κουν, Νάνο Βαλαωρίτη. Μέσα από τις καλλιτεχνικές τους συναντήσεις έκαναν όνειρα για μια Ελλάδα που ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, κοιτώντας με ελπίδα το μέλλον. Τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησε να γράφει μουσικές για το θέατρο και έκανε την πρώτη κινηματογραφική εργασία του με το έργο ”Αδούλωτοι Σκλάβοι” σε σκηνοθεσία του Βίων Παπαμιχάλη.
Το 1948 ο Χατζιδάκις έδωσε την ιστορική διάλεξη για το ρεμπέτικο τραγούδι που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική Ελληνική κοινωνία.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης. Στη συνέχεια, συνεργάζεται με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, όπου ήταν για σειρά ετών ένας από τους βασικούς συνεργάτες. Παράλληλα γράφει μουσική για πολλές ελληνικές ταινίες.
Το 1960 πήρε το Όσκαρ για τη μουσική στην ταινία ”Ποτέ την Κυριακή”. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, έλεγε ο Χατζιδάκις, να σου έρθει μια επιτυχία από εκεί που δεν το περιμένεις.
Στη συνέχεια έγραψε μουσική για τον εμπορικό κινηματογράφο.
Το 1967 θα ταξιδέψει στο Μπρόντγουεΐ της Νέας Υόρκης για το ανέβασμα του μιούζικαλ ”Ίλια Ντάρλινγκ”. Στην Ελλάδα θα επιστρέψει το 1972, όπου ηχογραφεί τον Μεγάλο ερωτικό και ανεβάζει την παράσταση, ”Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης”.
Το 1975 ο Χατζιδάκις θα αναλάβει αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην Εθνική Λυρική Σκηνή και διευθυντής στο Τρίτο πρόγραμμα. Ο Χατζιδάκις είχε ένα όραμα για την μουσική ζωή στην Ελλάδα και έμεινε στο ραδιόφωνο επτά χρόνια. Πήγε σε μια εποχή που τα χνάρια της χούντας ήταν ακόμη φανερά στην τότε ΕΡΤ και κατόρθωσε με το ύφος και τον λόγο του, να τα αλλάξει όλα. Στο κρατικό ραδιόφωνο άρχισε να αναπτύσσεται μια καινούργια ραδιοφωνική έκφραση.
Το 1980 εγκαινίασε τον Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο. Ήταν ένα καλλιτεχνικό Φεστιβάλ , με κύριο στόχο την παρουσίαση νέων ρευμάτων, τόσο στη μουσική όσο και στο χορό και τον κινηματογράφο. Οργάνωσε επίσης τους Αγώνες ελληνικού τραγουδιού στην Κέρκυρα, το 1981 και 1982. Ήταν ένας μουσικός διαγωνισμός που είχε σκοπό την παρουσίαση νέων Ελλήνων καλλιτεχνών.
Το περιοδικό ”Τέταρτο”, του οποίου ανέλαβε διευθυντής, καταγράφει τα καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από τις πολιτικές τους διαστάσεις. Το Τέταρτο, ίσως περισσότερο απ’ όλα, ήταν ένα βαθιά πολιτικό περιοδικό.
Ίδρυσε την δισκογραφική εταιρεία ”Σείριος” για να φιλοξενεί ποιοτικές προτάσεις της ελληνικής μουσικής.
Το 1987 παρουσιάζει τέσσερα προγράμματα στο ”Μουσικό κέντρο Αθηνών” στην Πλάκα. Συμμετείχαν οι: Έλλη Πασπαλά, Γιώργος Νταλάρας, Αλίκη Καγιαλόγλου, Νίκος Παπάζογλου. κ.α.
Το 1989 ο Χατζιδάκις ίδρυσε την ”Ορχήστρα των χρωμάτων”. Στους τέσσερις κύκλους συναυλιών που οργανώθηκαν από τον Νοέμβριο του 1989 έως τον Ιούνιο του 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις περιέλαβε, εκτός από κλασικά έργα και, πολλά άγνωστα, συνθετών του 20ού αιώνα χωρίς να λείψουν και οι νεώτεροι δημιουργοί.
Στις 15 Ιουνίου του 1994 ο Μάνος Χατζιδάκις ταξίδεψε για την οδό ονείρων.
ΠΗΓΕΣ
Η βιογραφία του Μάνου Χατζιδάκι προέρχεται από το manoshadjidakis.com